De vragen, uitdagingen en dilemma’s voor het verwaarden van biomassa uit terreinbeheer zijn er op economisch, ecologisch, sociaal en technologisch gebied.
Biomassa uit terreinbeheer
Biomassa is een breed begrip. Feitelijk is al het materiaal van natuurlijke herkomst biomassa, alle planten en mensen en dieren bestaan uit biomassa. De biomassa waar het hier om gaat is echter de biomassa die vrijkomt bij terreinbeheer. Daarbij kan gedacht worden aan grassen, kruiden en houtachtige gewassen. Al het plantenmateriaal dat groeit, langs of in beken en rivieren. Voor dit thema beperken we ons niet tot het rivierengebied maar betrekken we ook de wegbermen en andere (natuur)gronden.
Al dit plantaardige materiaal vertegenwoordigt jaarlijks honderdduizenden tonnen aan biomassa.
Van reststof naar grondstof
Biomassa wordt natuurlijk al sinds mensenheugenis gebruikt. Voor hout zijn er legio toepassingen die we in het leven dagelijks tegenkomen. Denk bijvoorbeeld aan meubels, kozijnen, deuren, papier. Ook al het groente en fruit dat wij eten is een direct voorbeeld van biomassa. Met het ‘natte-stengelige-stekelige’ materiaal uit het terreinbeheer kan op dit moment nog niet veel gedaan worden. Nu wordt dit nog gezien als laagwaardige restbiomassa die niet geschikt is voor de energie- of de voedselindustrie.
Het overgrote deel van de biomassa uit terreinbeheer gaat naar composteerbedrijven die er compost van maken. De verkoop van compost levert zo weinig op dat de aannemers die de bermen en stukken uiterwaard maaien, bij de poort van de composteerder betalen voor iedere ton biomassa die ze komen brengen.
Toepassingsmogelijkheden
Er zijn veel verschillende initiatieven en technieken die naar andere toepassingen zoeken voor de biomassa voor terreinbeheer. Dit kunnen technische innovaties zijn die het biomateriaal kunnen afbreken tot grondstoffen als vezels, eiwitten en mineralen. Maar het materiaal kan ook gebruikt worden als veevoer als het van voldoende kwaliteit is.
De uitdaging zit onder andere in het zoeken en vermarkten van het materiaal voor een “‘zo hoogwaardig/duurzaam mogelijk product”. Deze definitie is echter voor iedereen anders en hangt ook af van de invalshoek die je hebt. Daarbij komt dat de markt voor biomassa in ontwikkeling is. Hierdoor is wat nu nog afval is dadelijk een noodzakelijke grondstof die een waarde vertegenwoordigd.
Toepassingsmogelijkheden waar op dit moment naar gekeken wordt zijn restbiomassa als: veevoer, bodemstructuurverbetering, vezel voor verpakkingsmateriaal en als bouw/isolatiemateriaal.
Ketenbenadering
Goede samenwerking binnen de gehele waardeketen tussen de sectoren
We gaan nadrukkelijk niet wachten totdat het zover is. We willen juist nu investeren, samenwerken, kennis delen en kennis ontwikkelen om de transitie naar een biobased economy te bevorderen.
Rol overheid: kan variëren van zeer lichte interventies, zoals monitoren, tot een duidelijke regierol waarbij de overheid faciliteert en/of gewenst gedrag stimuleert.
Logistiek
Bij de inrichting van het terrein rekening houden met kwalitatieve oogst, zonder dat dit ten koste gaat van kwaliteit van natuur of andere hoofdfuncties.
Veel terreinen die in beheer zijn bij overheden bevinden zich langs autowegen of waterwegen. Dit betekent dat de biomassa die vrijkomt over vele strekkende kilometers wordt geoogst. Het directe probleem bij het vermarkten van deze biomassa is het transport. Zowel voor de transportkosten als voor de CO2 uitstoot is het belangrijk dat de afstand van perceel tot verwerker zo klein mogelijk is. Om toch een interessante partij te zijn voor de markt is het belangrijk dat terreinbeheerders hierin samenwerken (zie ook: biomassa alliantie).
Verdere informatie
De vragen, uitdagingen en dilemma’s voor het verwaarden van biomassa uit terreinbeheer zijn er op economisch, ecologisch, sociaal en technologisch gebied.