DE LEERRUIMTE

een nieuwe vorm van samenwerken en innoveren

In de Leerruimte krijgen innovaties écht een kans! Overheid, bedrijfsleven en kennisinstelling werken als gelijkwaardige partners samen in een ‘gouden driehoek’. Ze gaan co-creëren, co-produceren en co-financieren. Ze gaan waarde toevoegen door concrete opgaven op te lossen. Samen geven ze de ruimte aan innovaties die hieraan kunnen bijdragen. Samen stellen ze de deelbare kennis beschikbaar aan derden in een Innovatieportfolio.

Hoe begint de Leerruimte?

De Leerruimte wordt als bijlage (Annex XVIII) in elk prestatiecontract van Rijkswaterstaat tijdens de aanbesteding aangeboden. Rijkswaterstaat en de opdrachtnemer kunnen de Leerruimte elk afzonderlijk activeren. Ze brengen dan een eigen vraag, probleem of opgave in. Dit kan al vóór de aanbesteding, maar bijvoorbeeld ook in de looptijd van het contract.

Vraagstuk van Rijkswaterstaat
Vraagstuk van de markt
Opgave
Verkenning met kennisinstelling
Investeren in de Leerruimte

Vraagstuk van Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat kan de Leerruimte activeren met een vraagstuk dat niet wordt opgelost door een prestatiecontract. Dit kan een regionaal probleem zijn of een maatschappelijke/landelijke opgave uit het regeerakkoord (focuspunten en transitiepaden). Bijvoorbeeld: hoe kunnen we het dichtslibben van die bocht in die rivier structureel oplossen? Of: hoe krijgen we grip op sedimentbeheer in de Nederlandse rivieren? Rijkswaterstaat legt contact met verschillende stakeholders om het vraagstuk scherper in beeld te krijgen en vast te leggen in een opgave- of probleemkaart.

TIP
Voorbeeldvragen om de opgave scherper in beeld te krijgen
TIP
Voorbeeldvragen om de opgave scherper in beeld te krijgen

Voorbeeldvragen om de opgave scherper in beeld te krijgen. Niet alle vragen hoeven nog uitputtend te worden beantwoord in deze fase:

  •  Welke opgave cq welk probleem in het areaal willen via dit (prestatie)contract uitwerken?
  •  Wat willen we leren en waarom?
  •  Welke kennis hebben we daarbij nodig?
  •  Welke partijen zijn er nog meer bij betrokken en waarom?
  • Welke interne en externe stakeholders zijn er?
  • Wat is er al bekend bij de klant(-en) m.b.t. de ambitie?
  • Welke doelstellingen heeft de klant?
  • Is er een bepaalde programmering bekend?
  • Is deze al gedeeld met het IPM-team?
  • Is er al een innovatieportfolio of probleemkaart opgesteld?
  • Zijn er innovaties die lopen en die men nog wil voortzetten
  • Hoe neem je de stakeholders mee in je voorbereiding?
  • Wat hebben we er als organisatie voor over dat er aan deze opgave gewerkt wordt?

Aannemers die inschrijven en openstaan voor de Leerruimte, nemen de (geactiveerde) Leerruimte mee in hun aanbieding. De Leerruimte is geen onderdeel van de formele beoordelingscriteria. Wel kan Rijkswaterstaat vragen om een pre-Plan van Aanpak in te dienen ter aanvulling op de aanbieding, zoals bij de Leerruimte SSRS is gebeurd. Hiermee kan de aannemer laten zien dat hij gemotiveerd aan de Leerruimte wil deelnemen, wat de kans op een succesvolle Leerruimte vergroot.

Vraagstuk van de markt

Marktpartijen kunnen eveneens de Leerruimte activeren met een vraag, probleem of opgave. Bijvoorbeeld: hoe kunnen we samen met de overheid vrijkomende materialen hoogwaardig(er) toepassen?

Opgave

Wie de indiener ook is, het is belangrijk de vraag of het probleem te vertalen in een opgave en concreet (SMART) te formuleren. Met dit duidelijke doel voor ogen is het makkelijker om de juiste samenwerkingspartners te selecteren en een snelle start te maken.

De opgave kan eventueel worden opgenomen in artikel 9 van Annex XVIII Leerruimte. Ook kunnen de partners de opgave later samen in het Plan van Aanpak uitwerken. Zie als voorbeeld de opgave van SSRS IJsseldelta/Twentekanalen.

Verkenning met kennisinstelling

Rijkswaterstaat onderzoekt vóór de aanbesteding welke kennisinstelling het beste kan bijdragen aan de opgave. Het is ook mogelijk dat Rijkswaterstaat en de aannemer dit bij de start van de Leerruimte samen doen. Is er al eerder onderzoek gedaan? Zijn er al publicaties over dit onderwerp verschenen? Is er al een overeenkomst met een kennisinstelling (zoals met Deltares)? Als samenwerking zinvol is, kunnen Rijkswaterstaat en de kennisinstelling een overeenkomst afsluiten.

Investeren in de Leerruimte

Het Leerteam – het kernteam van de Leerruimte – zal tegelijkertijd meerdere innovaties in verschillende stadia van ontwikkeling aansturen. Om de voortgang te borgen is het belangrijk dat alle partners voldoende tijd en geld vrijmaken. Rijkswaterstaat brengt een startbudget in en kan de aannemer vragen om budget op te nemen in de aanbieding voor actieve deelname aan de Leerruimte. Na projectgunning worden verdere afspraken gemaakt.

TIP
Besteed bij de marktconsultatie en/of de inlichtingenronde aandacht aan de verwachtingen voor de Leerruimte
TIP
Besteed bij de marktconsultatie en/of de inlichtingenronde aandacht aan de verwachtingen voor de Leerruimte

Besteed bij de marktconsultatie en/of de inlichtingenronde aandacht aan de verwachtingen voor de Leerruimte:

  • Wat houdt deelname aan de Leerruimte in voor alle partners?
  • Welke investeringen in tijd en geld zijn nodig?
  • Wat is de rol van de Leerteamleden?
  • Welke vergaderfrequentie is logisch?
  • Wat zijn de belangen over en weer?
  • Wat is de mogelijke opbrengst van de Leerruimte?
QUOTE
Welke opgave in de Leerruimte
QUOTE
Welke opgave in de Leerruimte

Yuri Wolf, inkoop- en innovatie-expert bij Rijkswaterstaat en voorzitter van het Leerteam SSRS:

"Ik zou willen meegeven dat het belangrijk is om eerst naar de toekomst te kijken en vast te stellen waar je idealiter wil uitkomen en dan stap voor stap terug te gaan om te zien wat je dan dus nodig hebt."

 

Tim van der Lugt, innovatiemanager aannemerscombinatie BAM/Van den Herik en lid van het Leerteam SSRS:

"Als we nou een gelijkwaardige goede relatie met de klant opbouwen en de vraagstelling waar de klant mee worstelt goed kennen, dan kunnen we ook veel beter daarop inspelen om daarop innovaties te ontwikkelen. Die innovaties vallen of staan met hoe ze aansluiten bij een vraag die er is. Als je een innovatie hebt bij een niet bestaand probleem, dan gaat de innovatie niet werken."

QUOTE
Achterliggende gedachte bij opgave Leerruimte
QUOTE
Achterliggende gedachte bij opgave Leerruimte

Tim van der Lugt, innovatiemanager aannemerscombinatie BAM/Van den Herik en lid van het Leerteam SSRS:
"Ik zou willen meegeven dat de opdrachtgever verder gaat dan alleen het activeren van een Leerruimte, maar dat hij hem ook duidelijk een richting geeft. De aannemer moet in dit aanbestedingsproces gevoel krijgen bij die Leerruimte. Welke kant wil de opdrachtgever op? Wat wil de opdrachtgever bereiken? Dus niet zozeer, we hebben een Leerruimte en wat moeten we doen? Nee, wat is de achterliggende gedachte en wat is nou de complexiteit van het vraagstuk om tot die Leerruimte over te gaan? Als je die achterliggende gedachte van de opdrachtgever helder hebt, dan kan je daar veel beter een passend antwoord op geven."

VIDEO
Video 2 – Fase 1
VIDEO
Video 4 – Fase 2

VRAGEN?

Meedenken of meedoen? Werken aan het rivierenbeheer doen wij graag samen met u. Graag horen wij uw mening en suggesties om het rivierenbeheer te verbeteren. Laat het ons weten via ons contactformulier.